Aardig gevonden worden is onbelangrijk in het knetterende dansconcert ‘Echo re echo’ van WArd/waRD
In echo_re_echo brengen Ann Van den Broek en Gregory Frateur hun vurige artistieke geschillen over het voetlicht. Schuren doet dat zeker, maar het dansconcert blijft spijtig genoeg wat hangen rondom hun persoonlijke conflicten.
‘We do nothing to be liked’, zingt vocalist Gregory Frateur, zanger van de Antwerpse band Dez Mona, terwijl hij plaatsneemt aan een metalen tafel, tegenover de weerspannige choreograaf en danser Ann Van den Broek. Wippend op haar billen meldt ze dat ze hier eigenlijk niet wil zijn. Gezongen woorden flitsen in kapitalen over de zwarte achterwand.
Nee, Frateur en Van den Broek, die al samenwerken sinds de dansvoorstelling The Red Piece in 2013, meestal ook met Dez Mona-bassist Nicolas Rombouts, zijn geen types die concessies doen om aardig gevonden te worden. Ook niet naar elkaar.
Blijkbaar kan het achter de schermen flink schuren voordat (live) muziek en choreografie zo ogenschijnlijk naadloos in elkaar smelten, bijvoorbeeld bij de bekroonde trilogie The Memory Loss Collection (over dementie). Hun emotionele geknetter is onderwerp van het nieuwste dansconcert Echo re echo van Van den Broeks Vlaams-Nederlandse gezelschap WArd/waRD.
Geschaduwd door dansers
Hun oplaaiende conflicten vinden een echo in twee dansers (Fraukje Mariën en Jean-Gabriel Maury) die met afgemeten passen en gebaren beide artiesten schaduwen. Rombouts legt met basgitaar en elektronica een stevig ronkend, hoekig tapijtje onder het strak gekaderde optreden rond de robuuste tafel.
De heibel broeit, maar emoties worden met geluid en beweging strak in toom gehouden. Fraai is de voelbare frictie in een kwartet van ja-zeggen en nee-schudden. Mooi ook dat de stem van Frateur zoveel registers bestrijkt – zeg mannelijk én vrouwelijk – dat hij vocaal de botsingen overstijgt.
Wel spijtig dat het dansconcert vooral cirkelt rondom hun gevecht om artistieke vrijheid, en de universele lading daardoor verbleekt. Ook de laatste draai, onverwacht met florissante clichés bezongen, komt als ontsnapping uit de lucht vallen. Allez, als een dansconcert zo vurig is vertolkt als hier het geval is, met liedteksten als ‘our house is on fire’, dan volstaat zo’n brandblussertje niet.
Annette Embrechts, de Volkskrant 18 mei 2025
In elke scène van ‘Echo_re_echo’ is de pijn voelbaar: rauwe dans en melancholische klanken
Dit moet haast wel een artistieke haat-liefderelatie zijn. “I don’t want to be here”, zegt Ann Van den Broek met donkere stem, terwijl ze zanger-muzikant Gregory Frateur, aan de overkant van de zwarte, vierkante tafel, hyperintens aankijkt. Je denkt meteen: loop dan weg. Maar als je het werk van Ann Van den Broek kent, weet je dat juist wrijving haar drijft. Bij haar gaat het niet om schoonheid, maar om overlevingskracht.
Hoe ze daar tegenover elkaar zitten, elkaar geen seconde uit het oog verliezend, doet denken aan dat beroemde moment van performancekunstenaar Marina Abramović in het MoMa, toen haar vroegere geliefde en kunstpartner Ulay tegenover haar plaatsnam. Diezelfde geladen stilte waarbij je meteen voelt: hier speelt meer. Oude verhalen, ingedikte emoties en alles komt samen. Schurend, steeds op het randje van ontploffen en dan eroverheen.
Echo_re_echo is een botsing van werelden: de rauwe dans van Ann Van den Broek – eindelijk weer zelf op het podium – tegenover de melancholische alternatieve pop van Gregory Frateur (Dez Mona). Hij heeft een indrukwekkend stembereik van fluwelen falset tot diepe bariton. Op links Nicolas Rombouts, die zijn bas laat grommen en zijn synths met de voet bespeelt.
Ledematen vliegen alle kanten op
Op een zwart-wit uitgelichte bühne bewegen dansers Jean-Gabriel Maury en Frauke Mariën als alter ego’s van Frateur en Van den Broek. ‘Who are we?’ klinkt het herhaald, terwijl het duo aan tafel als verveelde geliefden steeds heftiger begint te bewegen. Alsof een kracht buiten henzelf hen voortduwt, vliegen de ledematen ten slotte alle kanten op. De existentiële pijn is voelbaar in elke scène, in elk nummer.
Is dit een reflectie op hun jarenlange samenwerking, onder andere in het voor de Zwaan genomineerde Memory Loss (2021)? Het voelt in elk geval als een confrontatie van karakters: Van den Broeks krachtige podiumprésence op standje onweer, terwijl de veel zachtere Frateur automatisch de inschikkelijke wordt.
We kijken naar een langgerekt exposé van aantrekken en afstoten – hij naar links, zij naar rechts, haar hand omhoog, de zijne omlaag. Telkens weer die poging om elkaar te bereiken, maar het lukt nooit helemaal, alsof de pijn te diep zit.
Gespiegeld en versterkt door de alter ego’s lijkt Echo_re_echo daarmee over existentiële eenzaamheid te gaan. Ondanks momenten van verstilling verliest de aanhoudende ontoereikendheid steeds meer urgentie en schreeuwt uiteindelijk om relativering – al blijven de melodieuze rockballads, zoals het op single uitgebrachte Call It an Escape, prachtig.
De catharsis komt abrupt. Van den Broek: “I want to be here”. Nu dus wel na alle strijd, gelouterd, maar nog steeds niet echt vrolijk.
Trouw, Alexander Hiskemuller, 24 mei 2025
Choreograaf Ann Van den Broek en zanger Gregory Frateur voeren zichzelf op als artistieke tegenpolen
Choreograaf Ann Van den Broek en zanger Gregory Frateur voeren zichzelf op als artistieke tegenpolen. In het dansconcert echo_re_echo levert dat enkele fraaie taferelen op. Maar de urgentie die zo kenmerkend is voor Van den Broeks eerdere werk is lang niet in alle scènes voelbaar.
Gregory Frateur werkt al heel wat jaren samen met Ann Van den Broeks gezelschap WArd/waRD. Muziek van Frateurs band Dez Mona bleek de ideale begeleider van The Red Piece (2013) en later stond hij ook meeperformend op toneel in Zooming in on Loss (2019). In echo_re_echo maken choreograaf en musicus duidelijk dat die samenwerking gepaard ging met stevige persoonlijke en artistieke wrijvingen. De voorstelling is vormgegeven als een mengeling tussen dans en concert. Daarbij verzorgt bassist Nicolas Rombouts (eveneens Dez Mona) een atmosferische soundtrack, die met een stevig volume de ruimte lekker vult.
Rond een robuuste, vierkante tafel staan vier al net zo kloeke vierkante krukken opgesteld. Van den Broek en Frateur proberen alle zitplaatsen uit, vooral recht tegenover elkaar. Met zijn markante stem, die een stuk of vier octaven bestrijkt, zingt hij: ‘We’re here to spread beauty, as long as we can be free.’ Ook de teksten die in koeienletters op het achterdoek worden geprojecteerd zijn in het Engels: ‘We do nothing to be liked.’ Terwijl Frateur zich open en uitnodigend opstelt, is Van den Broek afwerend. We horen haar zeggen dat ze hier niet wil zijn. Ook als ze niets had gezegd maakte haar lichaamstaal dat wel duidelijk. Wiegend op haar billen keert ze het publiek zelfs demonstratief de rug toe.
Naast het overkoepelende conflict, waarbij Frateur overwegend de toenadering zoekt en Van den Broek de afwimpelende partij is, wordt er halverwege de voorstelling een conflict in Londen ter sprake gebracht. Op de soundtrack horen we de choreograaf en de musicus ruziën.’Mensen gaan dood’, beweert de een. ‘Je bent dom’, stelt de ander. Flarden van de ruzieteksten zien we later geprojecteerd terug.
Terwijl Van den Broek en Frateur hun bewegingen vrij klein houden, worden deze in de kenmerkende WArd/waRD-stijl uitvergroot, door dansers Frauke Mariën en Jean-Gabriel Maury, die hen volgen als een schaduw. Sterk is de scène waarin Van den Broek nee zegt als Frateur ja zegt en omgekeerd. De tegengestelde duw-en trekbewegingen leveren een meeslepend schommeleffect op. Ook hypnotiserend is het om te zien hoe de performers twee rondtollende volgspots proberen bij te houden, terwijl Frateur zingt over een ‘conspiracy of silence‘.
Minder overtuigend is het beeld van Van den Broek die aan tafel zit terwijl ze haar trillende handen in bedwang probeert te houden. Op de achterwand zien we een (eerdere) opname van diezelfde handen in close-up. Onderwijl horen we Frateur zingen dat het wazig wordt als je door tranen heen kijkt. De combinatie van beeld, muziek en tekst pakt eerder sentimenteel uit dan urgent.
In eerdere voorstellingen plaatste Van den Broek zichzelf vaak op het toneel als een strenge bewaakster van de handeling. Deze keer neemt ze de rol aan van iemand die tegen wil en dank op het podium moet staan, en die rol zit haar niet als gegoten. De dynamiek verandert pas als Frateur begint te dreinen. ‘So are we doing this?‘, gaan we dit nou doen of niet? Op dat moment schiet Van den Broek in een actieve modus, waarna alle vier de performers uiteindelijk aan tafel belanden. De uitnodigende armbewegingen flitsen heen en weer als de aandrijfstangen van een stoomtrein. Mede door het dynamische lichtontwerp van Bernie van Velzen krijgt dit tafelballet de allure van een uitzinnige huiskamer-rave.
Als Van den Broek aan het einde van deze opzwepende sequentie eindelijk zegt dat ze hier wel wil zijn voelt dat als een mooie afronding. Maar daar stopt het niet. Er volgt een naspel vol omhelzingen en verzoening, waarbij Frateur met – zelfs voor zijn doen – nogal geëxalteerde uithalen de schoonheid van bloemen bezingt. Het voelt nogal klef aan. Nooit gedacht (en zeker niet gehoopt) dat ik enig aspect van Van den Broeks rauwe oeuvre nog eens klef zou kunnen vinden.
Fritz de Jong, Theaterkrant 14 mei 2025
echo_re_echo is een perfect uitgedacht dansconcert waarin liefde en conflict constant nagalmen
Voor elke zucht die choreograaf Ann van den Broek slaakt en voor elke hand die zanger Gregory Frateur op de tafel slaat, belichamen twee dansers een fysieke echo. In echo_re_echo vertolken de vier een drama tussen twee mensen die elkaar door en door dachten te kennen.
Het stemgeluid van Gregory Frateur kruipt graag richting uitvergroting. In de hogere registers ligt het flemen steeds op de loer en dat is vaak spannend om naar te luisteren, zeker live. Maar tegen het slot van de voorstelling echo_re_echo, die nadrukkelijk wordt aangekondigd als concert annex dansvoorstelling, schiet de zang door naar het larmoyante.
Frateur werkt al jaren samen met choreograaf Ann Van den Broek en dat leidde meermaals tot prachtig werk waarin alle live aspecten perfect op elkaar werden afgestemd – de uitgepuurde dans tegenover de emotionele zang, het bedienen van ontelbare voetpedalen om strak op het ritme beelden en geluiden op te roepen, en de livemuziek van Frateurs oude bandmaatje Nicolas Rombouts.
Een centraal nummer in echo_re_echo draagt de omineuze titel The London Conflict. In een opgenomen ruzie, we horen de stemmen van Van den Broek en Frateur, lopen de emoties hoog op. Inhoudelijk roepen hun uitspraken associaties op met de splijtzwam die de coronacrisis bleek te zijn. De tekst ‘It’s not about dying, it’s about living’ zou dan bijvoorbeeld kunnen verwijzen naar de voor- en tegenstandpunten rond vaccinaties. Rombouts laat zijn bas en elektronica gepast grommen en brommen.
Zuchten in de microfoon
Rond de ruziemakers cirkelen twee figuren. Dansers Frouke Mariën en Jean-Gabriel Maury geven fysiek vorm aan alle spoken die in de hoofden rondzingen. Dankzij een consequent straf ritme wordt dat nergens sentimenteel. Het kenmerkende lopen in de danstaal van Van den Broek is ook hier een motor, maar in soms felle, dan weer tedere duetten maakt de dans ook zichtbaar hoe het conflict voortkomt uit een liefdevolle connectie.
Mariën zingt al rondstappend prachtig mee met Frateur in het refrein van een van de nummers. Een schrijnend moment, omdat Van den Broeks figuur juist stilvalt in het conflict, geen woorden meer vindt, en van wanhoop alleen nog maar kan zuchten in de microfoon. Een stilte die meer zegt dan de lang aangehouden litanie van bloemennamen die Frateur er zingend tegenover plaatst.
Wendy Lubberding, Het Parool 7 juli 2025
Recensie van de muziek van echo_re_echo
In 2015 was er plots een breuk tussen zanger Gregory Frateur en bassist Nicolas Rombouts. Jarenlang hadden ze elkaar uitgedaagd, aangevuld en tot grote hoogten gestuwd in het in 2003 met persoonlijke interpretaties van gospels en spirituals gestarte duo Dez Mona. Frateur ging door als Dez Mona, Rombouts leefde zich uit in tientallen bands en projecten, als muzikant en producer.
Choreografe Ann Van den Broek vroeg het duo samen de muziek te componeren van een concert annex dansvoorstelling van WArd/waRD. Die muziek siert nu echo_re_echo, dat beschouwd mag worden als het meest experimentele album dat ze ooit maakten. Pas op, dit is geen nichemuziek. Er zijn naast gewaagde, fraai uitgebalanceerde geluidsexperimenten – met sfeerrijke toetsen, machtig basspel en subtiele ritmes – ook geweldige songs over hoop, verlies en daadkracht, waarin Frateur vocaal excelleert. Net als de dansvoorstelling beweegt de soundtrack zich tussen kwetsbaarheid en kracht. Call It An Escape. Een verademing, deze hernieuwde samenwerking.
Willem Jongeneelen, OOR november 2025