Het publiek wordt zonder pardon meegesleurd over de emotionele achtbaan van de dansers
Na extreem duistere voorstellingen in het drieluik Memory Loss Collection en de uitgelaten vreugde in Joy Enjoy Joy gaat Ann Van den Broek op zoek naar evenwicht. In The Balancing Act laat de Vlaamse choreografe haar performers hard werken om evenwicht te bereiken. Eenmaal gevonden kan die balans ook zomaar weer weg zijn.
De witte dansvloer is afgezet met een vierkant frame. Het publiek zit daar aan alle kanten omheen. Boven de vloer hangt een vierkante koker die vierzijdig dienst doet als videoscherm. Aan de buitenrand van de vloer staan 4 x 8 wahwahpedalen. Die muziekpedalen hebben verschillende functies: om een videoregistratie aan en uit te zetten, om geluidsfragmenten te starten of als veredelde lichtknop.
De acht performers hebben uiteenlopende manieren om de voetpedalen te bedienen. Soms heel rustig een lamp dimmend, dan weer kittig in en uit schakelend op hoge hakken. Een bruuske stamp op laarzenvoeten is ook mogelijk.
Imperfectie is de normale toestand
Ann Van den Broek staat ditmaal niet zelf op het toneel. Haar stem is wel te horen en wordt eveneens bediend met een pedaal. In het Engels spreekt zij teksten uit over balans en ademhaling. Een tekst die meermalen te horen is, en ook gedrukt staat op het T-shirt van een van de dansers, luidt: “I’m only human. I’ll screw up again and again”.
In de wereld van Van den Broek is imperfectie de normale toestand, terwijl het streven naar evenwicht vooral een poging is om niet te vallen. De pedalen waarmee de performers licht, geluid en beeld manipuleren geven slechts de illusie van maakbaarheid en controle over de situatie.
De performers, die gekleed gaan in grijstinten, blauwvarianten en enkele witte accenten, worden door Van den Broek door een reeks basisemoties gestuurd, waarbij steeds nieuwe vormen van balans en onbalans worden gevonden. Van tristesse naar irritatie, via angst, woede en uiteindelijk een vorm van berusting. Om van de ene in de andere toestand te geraken moeten de dansers zich flink in het zweet werken.
Emotioneel minimalisme
Van den Broek bestempelt haar vorm van dans als ‘emotioneel minimalisme’. Het minimalisme zit hem in de drieste herhaling van gebaren, bewegingen en dansfrasen. Die beweging komt altijd voort uit emotionele drijfveren. De ene keer kan dat een eenvoudige maar meeslepende ademhaling zijn. De andere keer een langere, herhaalde sequentie met een bloemlezing aan irritatie uitschreeuwende gebaren.
Niet alleen de performers worden over een emotionele achtbaan gestuurd. Gesteund door een prikkelend video- en lichtontwerp van Bernie van Velzen en de tussen weemoed en agressie schakelende muziek van contrabassist Nicolas Rombouts sleuren de dansers de kijker zonder pardon mee in de adem van de tentoonstelling. Nu eens hijgend en opgefokt, dan weer kalm en troostrijk.
Fritz de Jong, Het Parool 5 oktober 2023
Hoe vind je je evenwicht in een wereld vol extremen? Die zoektocht verbeeldt choreograaf Ann Van den Broek opvallend helder
Onder hun blauwe, grijze, zwarte en witte kostuums dragen de acht dansers hemdjes met quotes, die langzaam tevoorschijn piepen. In het Engels lees je opmerkingen als ‘maak ruimte’, ‘het is een gedachtenspel’, ‘dwing mij niet stil te zitten’ en ‘je zult het keer op keer verpesten’. Zinnetjes die zowel steunen als ontregelen en iemand uit balans kunnen brengen, zoals je een gestrest persoon ook niet helpt met ‘ontspan!’.
Hoe vind je je evenwicht in een wereld vol extremen? Die zoektocht verbeeldt choreograaf Ann Van den Broek opvallend helder in The Balancing Act. In eerdere voorstellingen met haar gezelschap WArd/waRD vond ze een indringende uitingsvorm voor heftige emoties, zoals ongeremde woede, persoonlijk verlies en uitzinnig plezier. Nu gaat het haar om de precaire balans tussen al die extremen: hoe blijf je overeind op wiebelige randjes?
Wederom maakt de Vlaams-Nederlandse choreograaf daarvoor gebruik van haar handelsmerk: een strakke mix van beweging, tekst, muziek en live video. Zat ze voorheen zelf geregeld op de vloer om een ritme te stampen of aan knoppen te draaien, nu bedienen de dansers zelf alle voetpedalen. Zij hebben de controle over het geluidsvolume, het scherpstellen van de camera voor close-ups, het inzetten van een zware bastoon, zachte gitaar of dreinende zaag.
De vijf mannen en drie vrouwen beginnen geagiteerd. In elkaar gedoken zitten ze rond de witte dansvloer, handen over hun oren. Een voor een stappen ze de arena in om met lichte swing te zoeken naar grip. Dat proces verloopt steeds soepeler. En meer en meer samen. Ze ontpoppen zich tot beschermengeltjes met een hand in een nek of een arm om een taille. Als toeschouwer, gezeten rondom de dansvloer, surf je zo lekker mee op de golf van afgedwongen ontspanning.
Annette Embrechts, de Volkskrant 10 oktober 2023
The Balancing Act is een slingerpad langs grote extremen
The Balancing Act van Ann Van den Broek is bepaald geen harmonieuze yoga-sessie, maar eerder een meeslepende reis langs extreme emoties.
“I aim to find a balance”, klinkt het tegen het einde van The Balancing Act. De sonore stem is van choreograaf Ann Van den Broek, die een groot deel van de voice-over inspreekt. In haar nieuwe choreografie gaat zij, na een periode van onderzoek naar extreme emoties als verlies, diep verdriet en uitzinnige vreugde in The Memory Loss Trilogy, Ohm en Joy Enjoy Joy, op zoek naar evenwicht. Wie denkt dat dat een soort harmonieuze yoga-sessie oplevert, kent Van den Broek nog niet.
De emotionele reis van vijf mannen en drie vrouwen speelt zich af in een setting waarmee Van den Broek al langer werkt. Klinisch witte vloer, met daarboven een frame van wit ledlicht en aan de vier gelijke kanten een set voetpedalen waarmee de dansers volume en intensiteit van de soundscape van Nicolas Rombouts en het lichtontwerp van Bernie van Velzen controleren. Een rechthoekige ‘doos’ boven de vloer fungeert als projectiescherm voor de live opnamen.
The Balancing Act is een gang langs grote extremen, waarbij het publiek wordt meegesleept op een slingerpad waar angst volgt op onzekerheid, blijdschap op wanhoop, twijfel op ongeduld, met sóms een doorkijkje naar gemoedsrust, verbinding en vrede. Nooit lang natuurlijk, het duurt nooit lang of de dansers voeren weer met neurotische intensiteit een ritmisch, repetitief passenpatroon uit of ze maken in een synchrone groepssequentie herkenbare gebaren van irritatie en onzekerheid; een frase die associaties oproept met de befaamde choreografie Rosas danst Rosas van Anne Teresa De Keersmaeker.
Controle
Als de dansers letterlijk staan te wankelen aan de rand van het speelvlak, woest zwaaiend met de armen om niet te vallen, líjkt dat ongecontroleerd, maar Van den Broek heeft de touwtjes stevig in handen. Ze houdt van controle. Alles wijst daarop in de bewegingstaal die zij de afgelopen twee decennia heeft ontwikkeld. Ook hier is de stijl te zien die zij zelf ‘emotioneel minimalisme’ heeft gedoopt, met gebaren en passen die vaak intens, strak en afgemeten zijn met in vormgeving, concept en thematiek een grote mate van helderheid.
Die beheerszucht creëert een helder kader voor de emoties die de dansers nu en dan in volle heftigheid in close-up voor de camera tonen, licht krankzinnig (Nik Rajšek), woedend (Anthony van Gog) of huilend (Marion Bosetti). De teksten op de shirts die onder kledingstukken tevoorschijn komen, vertolken eveneens verschillende stemmingen: “Hoe is mijn adem”, “Het is een gedachtespel”, “Maak ruimte” en, een waarheid als een koe: “Je zult keer op keer falen”.
Want ook al vloeien alle onderdelen samen en worden armen om elkaar heen geslagen, bij Van den Broek is het juist disbalans die alles in beweging zet. Daardoor vragen haar choreografieën altijd een emotionele investering van de toeschouwer, die zij in The Balancing Act dicht rond het speelvlak plaatst. Daardoor ook is er weer geen ontkomen aan de maar al te menselijke conditie van Van den Broek.
Francine van der Wiel, NRC 23 oktober 2023